وقتی در اوایل سال ۱۳۸۵ به یادگیری نجوم مشغول شدم، با موضوعی برخورد کردم که به سرعت برایم به دغدغه بزرگی تبدیل شد. در نموداری که با نرم افزار جونیور جیوتیش ترسیم کردم موقعیت زحل 29:59 ثانیه نمایش داده می شد. همان نمودار توسط نرم افزار دیگری 0:0:0 دربرج بعد نشان داده شد. این موضوع بسیار نایاب باعث شد تصمیم بگیرم محاسبات سیاره ای را یاد بگیرم.
در آن زمان از اولین استادم کمک خواستم و ایشان کتاب ستاره شناسی علمی با ماشین حساب را به من معرفی کردند. خیلی زود مشغول پیاده سازی فرمولهای آن کتاب با نرم افزار شدم. نخستین طرحی که نوشتم با زبان vb 6 بود که خیلی زود مجبور شدم همه چیز را فراموش کنم و از ابتدا با vb.net شروع کنم. در میان راه با ابزارهای دیگری آشنا شدم که محاسبات دقیق تری ارائه می کرد. اجرا کردن تشتر ۱ تقریبا یک سال طول کشید.
اواخر سال ۱۳۸۶ اولین نسخه تشتر آماده ارائه شد. در آن زمان تشتر دست آوردی تازه بود. از یک سو اولین و تنها نرم افزار محاسبات اخترشناسی بود و از طرفی ساختاری مطابق نیازهای آن زمان منجمان داشت. با این حال تشتر ۱ استاندارد نبود. چیزهای زیادی باید به آن اضافه می شد. اسامی فارسی و انگلیسی تنها از روی شندیده ها و خوانده هایی از منابع محدود بود و این زمانی بود که فاز اولیه تشتر ۲ شکل گرفت.
تشتر ۲ چند هدف را دنبال می کرد:
۱- کسب دانش استاندارد و بررسی منابع اصلی
۲- گسترش ابزار و ارائه تکنیک هایی که بتواند استفاده را دقیق تر و آسان تر کند
۳- ابزاری که بتوان توسعه تشتر را اسان تر کرد.
به این منظور ناگهان تشتر ۲ تغییراتی شگرفی نسبت به تشتر ۱ ارائه کرد. همین باعث شد تا توسعه و تحقیق تشتر ۴ سال طول بکشد. حاصل این پژوهش ترجمه بیش از ۱۰ جلد از آثار ناب نجوم هند و بسیاری پژوهش های دیگر بود.
نسخه دوم تشتر در ۲۴ مرداد ۱۳۹۰ ارائه شد. در طراحی تشتر ۲ از یک معماری نرم افزاری منحصر به فرد استفاده شد. در سال ۹۱ تشتر لوح ویژه محصول فن آورانه را از نمایشگاه رسانه های دیجیتال کسب کرد و در سال ۱۳۹۲ «کاندیدای نشان ملی سرآمد» شد.
در آن زمان مجبور بودم تصمیمات سختی بگیرم. بسیاری همچون استاد اولم با روند تغییرات تشتر موافق نبودند. از سوی دیگر حتم داشتم که این تغییرات ضروری است. هم پیشرفت و هم تصحیح برای رشد دانش نجوم ضروری بود. من هم تلاش کردم تا هر دو در حد توانم در تشتر ۲ رعایت شود.
تا سه سال بعد از ارائه تشتر ۲ همچنان افرادی بودند که با عبارت «تشتر ۲ سخت است!» اظهار نظر می کردند و مخاطبان تازه را تشویق می کردند که همچنان تشتر ۱ را تهیه کنند.
در آن زمان مشغول به تدریس بودم و این باعث می شد تا فرصت معرفی امکانات تازه تشتر برای کاربران وجود داشته باشد. دهها تکنیک از تشتر ۲ تا پیش از آن در هیچ منبعی مطرح نشده بود.
تشتر ۲ عملا از دانش رایج آن زمان و (حتا اکنون) فراتر رفته بود و همین مسئله منجر به دو اتفاق شد: گروه تصمیم گرفتند دانش خود را افزایش دهند و از تشتر بعنوان ابزاری نو استقبال کردند. گروه دیگر آنرا سخت یا نا آشنا دانستند و از آن فرار کردن
در آن زمان مشغول یادگیری زبان سنسکریت و هندی شدم. همزمان در کلاس های راه دور نجوم قرون وسطی با روبرت زولر شرکت کردم و دوره دیپلم نجوم ودایی یک آکادمی را نیز از راه دور آغاز کردم. در همان زمان با مجله ساپتاریشیز ارتباط برقرار کردم و برای آنها نیز مطلب می نوشتم. پس از آن سفرها را آغاز کردم و به طور حضوری در کلاسهای اساتید تراز اول هند شرکت کردم. ارتباط با منجمان فعال هندی موجب شد تشتر روز به روز استاندارد تر و قوی تر شود. خودم هم نسبت به پذیرفتن احکام متفرقه بسیار سخت گیر تر شدم.
وقتی تشتر ۲ ارائه شد، برخی نمودارها را متفاوت رسم می کرد. دلیل این تفاوت ها دقت بالاتر و شیوه صحیح تری بود که از منابع معتبر تری بدستم رسیده بود. بعضی محاسبات مثل گره ها (راهو – کیتو) دقیق تر شده بود. در تشتر ۲ به جای فرمول های استیو موشیر از افمریس سوییس استفاده شده بود. به جای de404 نیز از de406 استفاده شد. مدیریت پرونده ها و بسیاری امکانات دیگر نیز اضافه شد. اگرچه محاسبات دقیق تر شده بود، اما چون تغییر کرده بود خیلی ها نگران شده بودند.
کار سخت من بعد از تشتر ۲ آغاز شده بود. این بار منجمان بزرگی از هند و کشورهای دیگر در جریان روند توسعه تشتر قرار داشتند. تعداد .سبکهایی که می شناختم بیشتر شده بود و همچنین با مشغول تحصیل نجوم غربی نیز بودم.
متوجه شده بودم که هرکدام از نرم افزارهای بزرگ دنیا توسط یکی از منجمان معروف حمایت می شود. مثلا نرم افزار کالا توسط ارنست ویلهلم که مترجم متون سنسکریت بسیاری بود و صاحب سبک بود طراحی شده بود. نرم افزار جونیور جیوتیش را آقای چودری حمایت می کرد و نرم افزار شری جاگاناتا محصول کار ناراسیمها رائو بود که نویسنده کتاب های بسیاری بود.
برای اینکه بتوانم چنین حمایتی برای تشتر داشته باشم دو راه داشتم. راه اول این بود که پشت سایه یکی از منجمان باشم و در مسیر او رفتار کنم یا آن فرد خودم باشم. راه اول درست نبود. تشتر ۱ را با اتکا به دانش استاد اولم نوشته بودم و در تشتر ۲ مجبور شدم از آن مسیر فاصله بگیرم. بنابرین تصمیم گرفتم راه سخت تر و مطمئن تر را انتخاب کنم. این بار مجبور شدم بیش از هر زمان دیگر تحقیق کنم. نتیجه این تحقیق ها بیش از تشتر در همایش ها و سخنرانی ها نتیجه داد. بسیاری از مجامع نجومی بزرگ هند و سایر کشورها از آن تحقیقات استقبال کردند و طی چند سال توانستم جایگاه لازم برای حمایت تشتر را پیدا کنم.
به این ترتیب مرحله جدیدی از کار آغاز شد. این بار قرار بود نرم افزاری با استانداردهای جهانی ارائه شود. تشتر ۳ در ابتدا قرار نبود در ایران ارائه شود. به همین دلیل همه بخشهای فارسی آن حذف شده بود. درنهایت با همه فراز و نشیب ها تصمیم گرفتم نسخه ایران را با افزودن تقویم شمسی به پروفایل ها و داشاها ارائه کنم. درباره دلیل عدم ارائه تشتر در ایران صفحه ها می توانم بنویسم اما به طور مختصر به مناسب نبودن شرایط در فضای اجتماعی و آموزشی اشاره می کنم که در آینده توضیحاتی خواهم داد.
نرم افزارهای پژوهش زایجه، نگارش اندروید و زمان یاب منظر جدیدی از محاسبات را ارائه می داند. زمان یاب و پژوهش زایجه بخش هایی از تشتر ۳ بودند که تصمیم گرفتم به صورت نرم افزار جدا ارائه کنم که در ایران به دلایلی فقط زمان یاب ارائه شد. همواره بر این نکته تاکید کرده ام که اگر قرار بود دوباره تدریس کنم، این بار از زمان و ساختار زمان آغاز می کردم. به این دلیل، اهمیت زمان یاب اگر بیشتر از تشتر نباشد کمتر از آن نیست.
هرچه بود، با توصیه دوستان، سومین و آخرین نسخه تشتر را در اواخر دی ماه ۱۳۹۴ ارائه کردم. اکنون چند سال از تولد تشتر ۳ نیز می گذر و مجموعه تشتر ۳، زمان یاب و نسخه اندروید به وضوح از نظر امکانات چیزی ورای توقعات کاربران عادی و ابزاری کاملا حرفه ای با معیارهای جهانی است.